กิจกรรมมหกรรมการตรวจคัดกรองกลุ่มเสี่ยงโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี และวันมะเร็งท่อน้ำดีโลก ได้รับความร่วมมืออย่างดีจากทุกภาคส่วน ในการร่วมกันกำจัดปัญหาสุขภาพที่สำคัญนี้อย่างต่อเนื่อง เพื่อประโยชน์แก่พี่น้องประชาชนและประเทศชาติ ส่งผลให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีต่อไป

เมื่อเวลา 13.30 น. วันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2566 ที่ ศูนย์ประชุมอเนกประสงค์กาญจนาภิเษก มหาวิทยาลัยขอนแก่น นายแพทย์ธเรศ กรัษนัยรวิวงค์ อธิบดีกรมควบคุมโรค เป็นประธานเปิดงานมหกรรมการตรวจคัดกรองกลุ่มเสี่ยงโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี และวันมะเร็งท่อน้ำดีโลก ซึ่งได้รับความร่วมมืออย่างดีจากทุกภาคส่วน ในการร่วมกันกำจัดปัญหาสุขภาพที่สำคัญนี้อย่างต่อเนื่อง เพื่อเป็นประโยชน์แก่พี่น้องประชาชนและประเทศชาติ ส่งผลให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น โดยมี รศ.นพ.ชาญชัย พานทองวิริยะกุล อธิการบดีมหาวิทยาลัยขอนแก่น, ดร.พงษ์ศักดิ์ ตั้งวานิชกพงษ์ นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดขอนแก่น, นายแพทย์ประทีป ธนกิจเจริญ เลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) ,นายสุทธินันท์ บุญมี ประธานคณะกรรมการเขตสุขภาพเพื่อประชาชน เขตพื้นที่ 7 พร้อมคณะผู้บริหารที่เกี่ยวข้องทุกภาคส่วน นักวิจัย สื่อมวลชน และ ปชช.ตรวจคัดกรอง กว่า 10,000 คน

รศ.นพ.ชาญชัย พานทองวิริยะกุล อธิการบดีมหาวิทยาลัยขอนแก่น กล่าวว่า ในวันนี้มหาวิทยาลัยขอนแก่น ในฐานะมหาวิทยาลัยวิจัยแห่งชาติ และผู้นำของสถาบันอุดมศึกษาในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้ตระหนักถึงความรุนแรงของโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีท่อน้ำดี ทั้งในประเทศไทยและประเทศอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง พยาธิใบไม้ตับเป็นสาเหตุปฐมภูมิของโรคพยาธิใบไม้ตับรวมทั้งมีความเกี่ยวข้องกับการเกิดมะเร็งท่อน้ำดี ในประเทศไทยมะเร็งท่อน้ำดีเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตของประชาชนถึง 20,000 คนต่อปี 

รศ.นพ.ชาญชัย กล่าวด้วยว่า ดังนั้นตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้ให้การสนับสนุนสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี และคณะนักวิจัยในการทุ่มเทเพื่อการศึกษาวิจัยและแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีอย่างต่อเนื่อง โดยวิธีการหนึ่งในความพยายามลดอุบัติการณ์โรคมะเร็งท่อน้ำดี คือ การตรวจคัดกรองเพื่อค้นหาผู้ติดเชื้อด้วยการตรวจคัดกรองด้วยชุดตรวจปัสสาวะสำเร็จรูป และค้นหาผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดีระยะแรกด้วยการตรวจคัดกรองด้วยเครื่องอัลตร้าซาวด์ โดยมหาวิทยาลัยขอนแก่นได้ให้การสนับสนุนในการดำเนินงานตลอดมา

ด้านนายแพทย์ธเรศ กรัษนัยรวิวงค์ อธิบดีกรมควบคุมโรค กล่าวว่า เป็นที่ทราบกันดีว่าปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีเป็นปัญหาสาธารณสุขที่อยู่คู่กับคนไทยโดยเฉพาะประชากรในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือมาช้านาน แม้จะทราบมานานแล้วว่า การติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับ เป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญในการก่อมะเร็งท่อน้ำดี และการงดกินปลาน้ำจืดดิบเป็นหนทางหนึ่งที่จะป้องกันมะเร็งท่อน้ำดีได้ แต่อุบัติการณ์ของมะเร็งท่อน้ำดีในประเทศไทยไม่ได้ลดลงเลย ซึ่งได้ก่อให้เกิดความสูญเสียอย่างมหาศาลทั้งต่อชีวิต สังคมและเศรษฐกิจของชาติ 

นายแพทย์ธเรศ กล่าวเสริมว่า ดังนั้นกระทรวงสาธารณสุขได้ตระหนักถึงความรุนแรงของโรคนี้และทุ่มเทสรรพกำลังทุกด้านในการเข้ามาช่วยในการแก้ไขปัญหานี้ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องโดยเฉพาะมหาวิทยาลัยขอนแก่น ซึ่งเป็นองค์กรนำร่องในการแก้ไขปัญหานี้มาโดยตลอดจนสามารถผลักดันให้คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบแนวทางการขับเคลื่อนแผนยุทธศาสตร์ทศวรรษกำจัดปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี เมื่อวันที่ 21 มิถุนายน 2558

ด้าน นพ.ประทีป ธนกิจเจริญ เลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) กล่าวว่า วันนี้ซึ่งเป็นวันมะเร็งท่อน้ำดี ซึ่งทางมหาวิทยาลัยขอนแก่น โดยสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี ร่วมกับหน่วยงานต่างๆ เช่นกระทรวงสาธารณสุข สถาบันการศึกษา และที่สำคัญคือภาคส่วนประชาชน ได้ร่วมกันจัดงานคัดกรองโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี ทำไมต้องทำเรื่องนี้เพราะปัญหา เรื่องของพยาธิใบไม้ตับ ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดโรคมะเร็ง ท่อน้ำดี เป็นปัญหาของ สาธารณสุข ที่เรื้อรังมานาน เพราะเกี่ยวข้องในหลายมิติ ในขณะนี้มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้มีการศึกษา ค้นคว้า และวิจัย ชุดตรวจปัสสาวะ

นพ.ประทีป กล่าวอีกว่า สมัยก่อนใช้ตรวจอุจจาระ ซึ่งยากมากแต่สมัยนี้ ใช้ชุดตรวจแบบ ATK ตรวจปัสสาวะรู้ผลทันที ว่ามีเชื้อโรคพยาธิใบไม้ตับในร่างกายหรือไม่ ถ้าตรวจเจอเรามียารักษา หลังจากนั้นถ้ามีกลุ่มเสี่ยงมากๆ ที่จะเป็นมะเร็งท่อน้ำดี ก็มีการตรวจอุลตร้าซาวด์ ถ้าตรวจเจอก็มีหนทางรักษา ทั้งภาคอีสานและมหาวิทยาลัยขอนแก่น รวมทั้งโรงพยาบาลต่างๆ เราสามารถที่ผ่าตัดรักษาให้หายขาดได้  

นพ.ประทีป กล่าวด้วยว่า ดังนั้นเรามีความพร้อมที่จะให้โรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี หมดไปจากประเทศไทยได้ ถ้าทุกฝ่ายร่วมมือกัน ดังนั้นสำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ หรือ สช. ขอเชิญชวนทุกหน่วยงาน มาจัดตั้งคณะกรรมการและจัดโรดแมตท์ว่าแต่ละหน่วยงานมีหน้าที่ อะไรที่จะกำจัดพยาธิใบไม้ตับให้หมดไป ทำให้โรคมะเร็งท่อน้ำดีหายไปจากประเทศไทย

นายชูไทย วงศ์บุญมี/นายธาระวีไกรราชดี/คทง.กขป.เขต 7/รายงาน...