ดอกผล ‘สันป่าตอง’ ต้นแบบชุมชนชนะ
(เรื่องเล่าจากพื้นที่)
... บัณฑิต มั่นคง
อำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่
ประกอบด้วย ๑๑ ตำบล เป็นต้นแบบของการขับเคลื่อนงานดีๆ มากมาย อาทิเช่น การดูแลผู้สูงอายุและการจัดการขยะในชุมชน
ตำบลบ้านกลาง , ระบบการจัดสวัสดิการชุมชน ตำบลทุ่งต้อม
, การรักษาศิลปวัฒนธรรม ตำบลน้ำบ่อหลวง ฯลฯ
ที่สำคัญคือในอำเภอแห่งนี้ ได้ใช้โอกาสในวิกฤตการระบาดของโรคโควิด-19 มาสร้างความร่วมมือในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนสันป่าตองในทุกมิติ กระทั่งมีการทำ “ข้อตกลงในระดับอำเภอ” เพื่อวางภาพฝันสร้างมาตรการทางสังคมรับมือกับวิกฤตต่างๆ ที่จะถาโถมเข้ามา
ทิศทางร่วมหรือนโยบายสาธารณะที่คนสันป่าตองเห็นพ้องต้องกันที่จะขับเคลื่อน
ได้แก่ การพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ และ การจัดการปัญหาไฟป่าหมอกควัน
ซึ่งนอกจากจะเป็นเรื่องร่วมของคนสันป่าตองแล้ว
ยังเป็นประเด็นร่วมหลักของคนเชียงใหม่ทั้งจังหวัดอีกด้วย
หลักการทำงานคือ ใช้พลังทางสังคมหนุนช่วย ตำบลเป็นพื้นที่ยุทธศาสตร์ ให้หมู่บ้านเป็นฐานปฏิบัติการ และให้คนสันป่าตองเป็นศูนย์กลาง
โดยมีแนวทางร่วมกันที่จะสร้างมาตรการชุมชน
ผ่านเครื่องมือที่เรียกว่าธรรมนูญชุมชน ที่จะทำให้คนในชุมชนลุกขึ้นมาร่วมกันสำรวจปัญหาตามบริบทของตน
และร่วมกันสร้างข้อตกลงในการแก้ปัญหาหรือสร้างแนวทางอยู่ร่วมกันของแต่ละพื้นที่
นั่นทำให้แต่ละพื้นที่มีจุดเน้นและข้อตกลงความร่วมมือที่แตกต่างหลากหลายตามสถานการณ์ของตนเอง ซึ่งทั้งหมดมีเป้าหมายให้ทุกภาคส่วนมาเป็น “เจ้าของ” ในการพัฒนาระบบสุขภาวะคนสันป่าตองไปด้วยกัน
และในช่วงกลางเดือนธันวาคมที่ผ่านมา เครือข่ายสมัชชาสุขภาพจังหวัดเชียงใหม่ กองเลขาสมัชชาพลเมืองเชียงใหม่ คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอสันป่าตอง เจ้าหน้าที่สาธารณสุข ผู้แทนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้นำชุมชนและสำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ ได้จัดกระบวนการสร้างผู้นำกระบวนการธรรมนูญชุมชน ประมาณ ๕๐ คน และเตรียมการประกาศยกร่างธรรมนูญชุมชนทั้ง ๑๑ ตำบลร่วมกัน
ว่าที่ร้อยตรีบำรุงเกียรติ วินัยพานิช นายอำเภอสันป่าตอง ได้ตอกย้ำในการพัฒนาผู้นำครั้งนี้ว่า มาตรการของชุมชนที่เรียกว่าธรรมนูญจะเป็นการเสริมการทำงานของภาครัฐไปด้วยกัน เป็นเรื่องที่ดีและอยากให้คนสันป่าตองเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดทำกติกาต่างๆ ที่มาจากแต่ละชุมชนด้วยตัวเอง ให้มีความแตกต่างหลากหลายของแต่ละตำบล และใช้เป้าหมายคนสันป่าตองไม่ทอดทิ้งกัน เป็นหลักในการดำเนินการเรื่องนี้
นางอัญชลี สุใจคำ คณะทำงานและแกนนำหลักในการขับเคลื่อนธรรมนูญสันป่าตอง พูดถึงกระบวนการอบรมและความสำคัญของการสร้างธรรมนูญชุมชนว่า จะเป็นเครื่องมือช่วยเพิ่มทางเลือกให้กับการพัฒนาแผนสุขภาพชุมชนที่สามารถปฏิบัติได้จริง โดยทุกตำบลในสันป่าตองจะกลับไปทำกติกา สร้างข้อตกลง ประกาศเป็นธรรมนูญสุขภาพชุมชนร่วมกันในปี ๒๕๖๔
หลังจบการจัดกระบวนการอบรมครั้งนี้
ทุกฝ่ายต่างเห็นพ้องกันว่าจะช่วยกันประกาศใช้และขับเคลื่อนตามข้อตกลงในธรรมนูญให้ได้
เพราะถือว่าเป็นเหมือนหัวใจหลัก
ที่จะช่วยให้ประชาชนในสันป่าตองได้อยู่ร่วมกันอย่างอยู่เย็นเป็นสุขและไม่ทอดทิ้งอีกด้วย