EP7 หนองนากโมเดล ชุมชนจัดการขยะอย่างยั่งยืน สถานีสื่อสุขภาวะ
สำนักงานสุขภาพแห่งชาติ(สช.) หนุนเวทีเสวนาทางออนไลน์ผ่านเครือข่ายสื่อสุขภาวะ กขป.ทั่วประเทศ ทุกแพลตฟร์อมของ สช. และเฟสบุคส์ แฟนเพจ กขป.ทุกเขต นำเสนอประเด็นประเด็นสุขภาพในแต่ละพื้นที่เพื่อนำไปสู่การแก้ไขปัญหาที่ตรงประเด็นเพื่อผลักดันสู่นโยบายด้านสุขภาพของประชาชนในภาพรวมของประเทศ และแต่ละภูมิภาคอย่างยั่งยืน
รายการ “สถานีสื่อสุขภาวะ” ดำเนินรายการโดยนายสุชัย เจริญมุขยนันท ประจำวันที่ 16 กันยายน 2566 เสนอเรื่อง “หนองนากโมเดล ชุมชนจัดการขยะอย่างยั่งยืน” โดยมี ดร.วิสุทธิ์ สุกรินทร์ หัวหน้ากลุ่มงานอนามัยสิ่งแวดล้อมฯ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสระบุรี,หัวหน้าหน่วยจัดการ สสส.จ.สระบุรี ,เลขานุการร่วมส่วน สช. กขป.เขตพื้นที่ 4 และนางสมคิด มะลิวัลย์ รองประธานสภา อบต.หนองนาก ,อาสาสมัครท้องถิ่นรักษ์โลกดีเด่น จ.สระบุรี ปี 2566 ต.หนองนาก อ.หนองแค จ.สระบุรี ร่วมรายการ
โดยสร้างกระบวนการทำงานจากการสร้างองค์ความรู้ความเข้าใจนำมาสู่การกำหนดแผน โดยมีคณะกรรมการระดับหมู่บ้าน ระดับตำบล มีนายกอบต. เป็นประธาน ระดับอำเภอมีนายกเทศมนตรี เป็นประธาน เริ่มตั้งแต่การคัดแยกขยะในครัวเรือน การจัดการขยะแห้ง-ขยะเปียก การนำขยะมารีไซเคิล เช่น การนำขวดพล่าสติคมารีดทำเป็นไม้กวาด การนำขยะไปขาย มีกลุ่มจัดการขยะ มีกิจกรรม มีกระบวนการบริหารจัดการเป็นระบบ ทุกขั้นตอนมีการตรวจสอบ ติดตามประเมินผลอย่างต่อเนื่อง
ดร.วิสุทธิ์ สุกรินทร์เกริ่นถึงที่มาของโครงการจัดการขยะหนองนาก ว่า เริ่มดำเนินการมาตั้งแต่ปี 2560โดยได้รับงบประมาณสนับสนุนจากสสส. เพื่อมาขับเคลื่อนสมัชชาสุขภาพจังหวัดเชื่อมโยงกับนโยบายจังหวัด โดยเริ่มนำร่อง 2 อำเภอคือ อ.หนองแค กับอ.วิหารแดง โดยมีกระบวนการทำงาน 5 ขั้นบันได เริ่มตั้งต้นทางถึงปลายทางใช้เวลา 4 เดือน ซึ่งก่อนหน้านี้คณะทำงานได้ไปศึกษาดูงานในพื้นที่ต้นแบบ ที่บ้านบก ต.ทุ่งคำจาน อ.พุทธบาท จ.สระบุรี ที่โดดเด่นคือตำบลหนองนากจะมีตลาดนัดขยะทุกเดือนทุกคนจะนำขยะมาขายที่ตลาดนัดซึ่งจัดที่ลานวัดโดยมีพ่อค้าในชุมชนมารับซื้อผ่านคณะกรรมการ เมื่อขายได้คณะกรรมการจะทำบัญชีธนาคารขยะของแต่ละคนต่อยอดเป็นเงินกองทุนเก็บเข้าร่วมกับกองทุนสัจจะวันละบาทเพื่อนำไปเป็นสวัสดิการของชุมชน ต่อไป
ส่วนขยะเปียกก็ทำปุ๋ยชีวภาพ จากกิจกรรมข้างต้นส่งผลให้ปริมาณขยะในชุมชนลดลงอย่างเห็นได้ชัด อีกส่วนหนึ่งรถขยะอบต.จะนำไปส่งเตาเผาโรงไฟฟ้าชีวมวล นอกจากนั้นยังมีกิจกรรมสร้างขวัญกำลังใจ เช่นจัดประกวดครัวเรือนต้นแบบ
ด้านนางสมคิด มะลิวัลย์ กล่าวว่า เมื่อครั้งตนดำรงตำแหน่งประธานสภา อบต.หนองนาก เมื่อปี 2560 ได้ไปศึกษาดูงานที่ประเทศเกาหลี กลับมาเกิดแรงบันดาลใจอยากเห็นชุมชนของตนเหมือนเกาหลี ที่สะอาดไร้ขยะ มีสิ่งแวดล้อมที่ดี จึงเริ่มดำเนินการ ทั้งนี้ได้รับการสนับสนุนจากดร.วิสุทธิ์ สุกรินทร์
โดยชักชวนสภาเด็กและเยาวชนมาร่วมกิจกรรม โดยสภาเด็กฯเข้ามามีส่วนร่วมกับการดูแลสิ่งแวดล้อมในชุมชนเป็นอย่างดี เช่น มีกิจกรรมปั่นจักรยานเก็บขยะรอบหมู่บ้าน ซึ่งนางสมคิดได้สร้างรากฐานจิตอาสา สร้างแรงจูงใจ เพื่อที่จะส่งไม่ต่อให้เยาวชนขับเคลื่อนกันต่อไป และในปี 2564 ได้รับงบประมาณสนับสนุนจากสสส.ขยายผลไปอีก 9 หมู่บ้าน
สำหรับความสำเร็จและผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นผู้ร่วมรายการทั้งสองคนยืนยันว่า เกิดจากความร่วมมือของทุกฝ่าย ภายใต้ความร่วมมือแบบครบองคาพยพของคำว่า “บวร” บ้าน-วัด -โรงเรียน ทั้งผู้นำชุมชน ผู้ใหญ่บ้าน กำนัน นายกอบต. นายกเทศมนตรี ที่ให้ความสำคัญกับปัญหาสิ่งแวดล้อม และเตรียมขยายผลต่อยอดไปยังพื้นที่อื่นต่อไป
